اطراف ما پر است از وسایل آهنی. قطعات آهنی انواع مختلفی دارند از تیرآهن و میلگرد تا ورق و لوله از پیچ و سیم تا بدنه خودرو! بسیاری از این قطعات نیاز دارند برش بخورند تا بتوان از آنها استفاده کرد.

نحوه برش آهن آلات مختلف، ابزار و تجهیزات لازم و همچنین روش‌های برشکاری با هم متفاوت است و هرکدام مزایا و معایب خود را دارد به علاوه باید نکات ایمنی هنگام برش آهن آلات رعایت شود.

برشکاری انواع آهن آلات :  

هر کدام از روش‌ها و تجهیزات برش آهن آلات ویژگی‌هایی دارند اما به طور کلی می‌توان این روش‌ها را به دو دسته تقسیم کرد.

• برشکاری گرم

در این روش از تجهیزاتی استفاده می‌شود که باعث بالا رفتن دمای فلز تا دمای ذوب می‌شود و به این طریق برش اتفاق می‌افتد.

• برشکاری سرد

برشکاری در شرایطی که دمای فلز در تعادل با محیط پیرامونش باشد را برشکاری سرد می‌گویند.

هرکدام ازین دو روش برش آهن آلات، مزایا و معایبی دارند که به آنها اشاره می‌کنیم.

مزایای برشکاری گرم :

• سرعت بالا وقتی حجم کار زیاد(انبوه) است
• کم بودن ضایعات

ضایعات روش برشکاری سرد بسیار بیشتر از این روش است.

• مکانیزه کردن برشکاری

می‌توان دستگاه‌های برش گرم را توسط رایانه برنامه‌ریزی کرد و آنها برش آهن آلات را در حجم انبوه انجام ‌می‌دهند. برای دیدن قیمت آهن مشهد کلیک کنید.

معایب برشکاری گرم :

• تغییر ساختار فلز در محل برش

بالا رفتن دمای فلز هنگام برشکاری گرم باعث تغییر خواص فلز مخصوصا در محل برش می‌شود.

• تولید گازهای سمی

وجود شعله و حرارت باعث می‌شود فلز، گازهای سمی متصاعد کند.

• ایمنی پایین

مزایای برشکاری سرد :

• حفظ خواص فلز

چون دمای فلز در این حالت افزایش ندارد بنابراین در خواص آن تغییر خاصی ایجاد نمی‌شود.

• انعطاف برشکاری

تجهیزات رایج در برشکاری سرد مثل گیوتین، قیچی و مواردی ازین دست این امکان را می‌دهند که آهن را به شکل دلخواه برشکاری کرد.

• سرعت بالا
• پرتی پایین
• ایجاد نشدن گازهای سمی

چون شعله و حرارتی وجود ندارد پس گازی هم متصاعد نخواهد شد.

معایب برشکاری سرد :

• هزینه موارد مصرفی بالا

صفحه فرز، دیسک‌های مدور و موارد مصرفی ازین دست که در برشکاری سرد مورد استفاده قرار می‌گیرند به سرعت مصرف می‌شوند و نیاز به جایگزینی دارند.

• محدودیت مکان ابزار برشکاری

به طور مثال برخی از انواع گیوتین سنگین و دارای ابعاد بزرگ هستند بنابراین امکان جابجایی آنها به راحتی وجود ندارد.

قبل از برش آهن آلات :

اول ایمنی بعد کار! لازم است قبل از شروع برشکاری باتوجه به روش مدنظر خود و تجهیزات مورد استفاده نکات ایمنی را بدانید و مهتر از آن رعایت کنید. چون هنگام برشکاری تراشه‌های آهن که تیز یا داغ هستند به اطراف پرتاب می‌شوند و می‌توانند باعث آسیب یا خسارت شوند.

• قبل از استفاده از هر دستگاهی برای برش، نکات ایمنی و دستورالعمل استفاده از آن را بخوانید.
• از عینک ایمنی، حفاظ صورت و گوش‌ها استفاده کنید.
• هنگام کار با آهن آلاتی که دارای لبه تیز هستند دستکش بپوشید.
• قسمت‌هایی از بدن که در معرض خطر قرار دارند را با دستکش یا لباس آستین‌بلند و شلوار بپوشانید.
• قبل از برش زدن آهن قطعه را تمیز کنید
• قبل از دست زدن به قطعه‌‌‌ی برش خورده، مطمئن شوید که خنک شده است.
• به افرادی که پوشش مناسب و حفاظ ندارند اجازه ندهید هنگام برشکاری در کنار شما بایستند.

از چه روش و تجهیزاتی برای برشکاری استفاده کنیم؟

چند عامل در انتخاب روش و تجهیزات مناسب تاثیرگذار است که این عوامل به شرح زیراند:

• نوع قطعه‌ای که میخواهیم برشکاری را روی آن انجام دهیم (ورق یا تیرآهن!)
• ضخامت قطعه
• سرعت برشکاری
• هزینه تمام شده
• کیفیت و دقت برش

با در نظر داشتن این موارد می‌توانید روش مناسب برای برشکاری قطعه آهنی مورد نظر خود را انتخاب کنید.

انواع روش‌ برش آهن آلات :

2. قیچی

یک روش ساده و در عین حال مرسوم برای برش آهن این روش است که بیشتر مناسب ورق‌های فولادی است چون ضخامت کمی دارند و امکان ایجاد برش با قیچی وجود دارد. انواع قیچی عبارتند از: سوراخ‌بر، طویل‌بر، زاویه‌بر و لوله‌بر.

2. کاتر یا تیغه آهنی

بیشتر برای برش ورق‌هایی با ضخامت پایین مناسب است. برای استفاده از آن ابتدا یک گیره را در امتداد جهت برش قرار می‌دهند و با نوک تیغه یک خط می‌کشند. از محلی که خط کشیده شد چندین بار ورق را تا می‌کنند و سپس ورق به راحتی برشکاری می‌شود البته برش با این روش به قدرت دست برشکار آن هم بستگی زیادی دارد. برش داکت‌های فلزی و برشکاری‌های تزئینی از کاربردهای کاتر یا تیغه آهنی است.

3. گیوتین

مشابه قیچی است اما تکیه‌گاه آن معمولا با الکتریسیته یا فشار هیدرولیکی کار می‌کند. قدرت گیوتین بسیار بالاست و به همین دلیل در اکثر کارگاه‌های آهنگری یک عدد از آن یافت می‌شود.

با گیوتین می‌توان ضخامت‌های متوسط را هم برش داد و معمولا برش‌های طولی و عرضی را با آن انجام می‌دهند. گیوتین‌ها انواع مختلفی دارند:

• گیوتین دستی
• گیوتین ماشینی
• گیوتین اهرمی

4. دیسک‌های سایشی برنده

این دیسک‌ها در دستگاه برش آهن نصب می‌شوند قابلیت برش قطعات مختلف را دارند. مشکلی که برای استفاده ازین دیسک‌ها وجود دارد این است که به سرعت مصرف می‌شوند و قطر آنها کاهش پیدا می‌کند و اگر حجم برشکاری زیاد باشد باید مدام خریداری و جایگزین شوند. تیغه‌های الماسی چون دوام بیشتری دارند گزینه مناسب‌تری برای استفاده در این روش هستند.

5. اره مدور

این وسیله قدرت برش بسیار بالایی دارد و بسیار نرم و راحت آهن را برش می‌دهد. با این دستگاه می‌توان ورق تا ضخامت 96 میلیمتر را برش زد. برای اره مدور دو نوع تیغه وجود دارد.

• تیغه کاربیدی

گران‌تر و با دوام ‌تر است.

• تیغه دندانپزشکی

6. دیسک آسیابی

یکی از انواع آهن آلات، فولاد ضد زنگ است. برای برش این نوع فولاد با توجه به ابعاد قطعه از دیسک آسیابی استفاده می‌شود. اگر ابعاد قطعه کوچک باشد یک دستگاه چرخشی با دیسک سایشی مورد استفاده قرار می‌گیرد اما اگر قطعه بزرگ باشد از یک دستگاه با دیسک سایشی که بر روی چرخ زاویه‌دار نصب شده استفاده می‌شود.

7. دستگاه فرز

از دستگا‌ه‌های سنتی و قدیمی برای برشکاری است و انواع قطعات را می‌توان با آن برش زد. فرزکاری دقت بالایی دارد و هم به صورت دستی انجام می‌شود و هم اتوماتیک.

8. لیزر

در این روش با متمرکز کردن پرتوی لیزر در یک منطقه باریک برش انجام می‌شود، بنابراین تماسی با ورق اتفاق نمی‌افتد و در نتیجه سایشی هم در کار نخواهد بود.

از این روش برای برشکاری ورق‌هایی با ضخامت 10 تا 25 میلیمتر استفاده می‌شود اما اگر ضخامت ورق زیاد باشد سرعت کار پایین می‌آید. روش به‌کارگیری ساده، دقت بالا، عدم ایجاد آلودگی صوتی و امکان برشکاری در اشکال مختلف از مزایای این روش است اما به طور کل روش مقرون‌به‌صرفه‌ای نیست.

9. واترجت

از فشار ترکیبی آب و سنگ‌های ساینده برای برشکاری با این روش استفاده می‌شود. کیفیت برش با این روش بیشتر از روش لیزری است.

10. هوابرش

دستگاه مورد استفاده در این روش برش آهن آلات دارای دو نازل است که از یکی سوخت و از دیگری اکسیژن خارج می‌شود و با ترکیب این دو، فلز برش می‌خورد. البته این روش بیشتر مناسب ورق‌های فولادی است و کیفیت بالایی هم دارد. ورق‌هایی با ضخامت 10 تا 2000 میلیمتر را می‌شود با این روش برش داد.

11. پلاسما

ورق‌های فولادی کم کربن معمولا با این روش برش می‌خورند روش کار برش پلاسما به این صورت است که گاز نجیب و هوای فشرده به دلیل ایجاد قوس الکتریکی گاز را به حالت پلاسما تغییر می‌دهند و برش آهن انجام می‌شود. برشکاری ورق‌هایی با ضخامت 1 تا 30 میلیمتر با این روش قابل انجام است.

12. دستگاه برش میلگرد

در واقع یک نوع قیچی مخصوص است که در اغلب کارگاه‌های ساختمانی وجود دارد و همانطور که از نام آن مشخص است برای برش انواع میلگرد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

13. گرد بر

گردبر که در دو نوع قیچی و دستگاه سنگ وجود دارد می‌تواند برش‌های دایره‌ای شکل بر روی انواع قطعات فولادی ایجاد کند.

14- برش CNC

این دستگاه برای برش انواع و اقسام محصولات فولادی کاربرد دارد و برش آهن آلات به وسیله این دستگاه با یکی از انواع روش‌های ذکر شده مثل پلاسما، لیزر و هوابرش انجام می‌شود.

15- اره برقی

برش آهن آلات با این روش، یکی از روش‌های قدیمی و سنتی است و با وجود تمام روش‌هایی که تا به حال ذکر شد همچنان این روش در کارگاه‌های کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چون قیمت این روش برشکاری به نسبت سایر روش‌ها پایین است استفاده از آن به صرفه و رایج است.

16- اره زاویه‌دار

اغلب برای فلزات غیرآهنی از این دستگاه استفاده می‌شود و می‌توان برش لوله و قطعاتی از این دست را به کمک این وسیله انجام داد. بهتر است موتور دستگاه هنگام کار با آن پوشانده شود تا تراشه‌های فلزی به آن آسیب نزنند.

بهترین روش برش آهن آلات :

بهینه‌ترین روش برش آهن آلات، بستگی به قطعه موردنظر، ضخامت آن، کیفیت مدنظر و هزینه‌ای که می‌خواهید پرداخت کنید دارد. بنابراین ابتدا این موارد را برای خود مشخص کنید و سپس از میان 16 روش مطرح شده در بالا بهترین روش را برای خود انتخاب کنید به این موضوع نیز توجه کنید که حتما موارد ایمنی را رعایت کرده تا دچار آسیب و خسارت نشوید.